Wanneer ben je mantelzorger?
Vrijwel iedereen krijgt te maken met mantelzorg. Iemand uit je naaste omgeving heeft zorg nodig of je wordt zelf hulpbehoevend. Vanwege maatschappelijke ontwikkelingen en de stijgende zorgkosten is mantelzorg van onschatbare waarde voor onze samenleving.
De overheid hanteert de volgende definitie van mantelzorg:
Mantelzorgers zorgen meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden en onbetaald voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis.
Mantelzorg kan voor een korte of langere periode zijn. Naast het aantal uren dat iemand per week aan mantelzorg besteedt, gaat het om de aard van de activiteiten. Mantelzorg kan bestaan uit het doen van het huishouden, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoort. Ook verrichten veel mantelzorgers verpleegkundige handelingen. Hulp aan mensen zonder gezondheidsbeperkingen, zoals oppassen op gezonde kleinkinderen, valt buiten de definitie.
‘Als ik klaar ben bij De Haan is mijn werkdag nog niet voorbij. Dan moet ik boodschappen doen, het huis schoonmaken, eten koken. En mijn vrouw helpen met douchen en naar bed brengen.’
Patrick Brand, verhuizer bij Verhuisbedrijf De Haan
Mantelzorg en vrijwillige zorg
Mantelzorgers zijn geen beroepsmatige zorgverleners, maar geven zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met degene voor wie ze zorgen. Zij krijgen hier bovendien niet voor betaald.
Vrijwillige zorgverleners kiezen op eigen initiatief om zorg te verlenen aan mensen met wie zij in eerste instantie geen emotionele band mee hebben. Ook werken vrijwilligers in georganiseerd verband, ontvangen soms een vergoeding en kunnen zij stoppen met de werkzaamheden wanneer zij dat willen.
Mantelzorgers geven vaak aan dat de zorgtaken hen ‘zijn overkomen’. Zij kunnen 24 uur per dag mantelzorger zijn, verrichten soms verpleegkundige handelingen en kunnen niet zo makkelijk stoppen met hun taken. Mensen zorgen in het algemeen uit liefde voor een naaste met een zorgbehoefte.
Mantelzorg in cijfers
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) verzamelt gegevens over mantelzorg in Nederland.
- 1 op de 3 Nederlanders (16+) gaven in 2016 mantelzorg (circa 4,4 miljoen mantelzorgers)
- 750.000 mantelzorgers geven zowel langdurig (meer dan 3 maanden) als intensief (meer dan 8 uur per week) hulp
- 8,6% van de mantelzorgers voelt zich zwaar belast (380.000 mantelzorgers)
- Als het gaat om de groep werkenden, komen de volgende cijfers naar voren:
- 5 op de 6 mantelzorgers tussen 18 en 65 jaar heeft betaald werk
- 1 op de 4 werknemers combineert betaald werk met mantelzorg
- 11% van de werkende mantelzorgers moet dagelijks of wekelijks het werk onderbreken om hulp te kunnen bieden.
Een kwart van de mantelzorgers beschouwt zichzelf ook daadwerkelijk als mantelzorger. Driekwart besteedt dus veel tijd en energie aan zorgtaken, maar is zich bijvoorbeeld minder bewust van de ondersteuning die zij hierbij kan ontvangen. Dat kan vanuit de gemeente zijn, maar ook vanuit de werkgever.